ERİŞME KONTROLLU KARAYOLLARI KANUNU
Kanun Numarası : 1593
Kabul Tarihi : 6/6/1972
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 11/6/1972 Sayı : 14212
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 11 Sayfa : 2623
Erişme kontrollu karayolu:
Madde 1 – Erişme kontrollu karayolu, özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı yaya, hayvan ve motorsuz taşıt ve araçların giremediği ancak izin verilen motorlu taşıtların yararlandığı ve trafiğin özel kontrola tabi tutulduğu karayoludur. Erişme kontrollu karayolu belediye hudutları içinde de olabilir.
Erişme kontrollu karayolu tesisi ve kaldırılması:
Madde 2 – Mevcut veya yeniden yapılacak karayolları üzerinde, Karayolları Genel Müdürlüğünün teklifi Bayındırlık Bakanlığının onayı ile erişme kontrollu karayolu tesis edilir veya kaldırılır.
Belediye sınırları içinden geçecek erişme kontrollu karayolları için ilgili belediyenin mütalaası alınır.
Erişme kontrollu karayollarına bağlantı:
Madde 3 – Erişme kontrollu karayollarına bağlantılar Karayolları Genel Müdürlüğünün uygun gördüğü yerlerde ve uygun gördüğü şekillerde yapılır. Erişme kontrollu karayolu çevresinin bu bağlantı noktalarına ulaşımı toplayıcı yollarla veya noktaya ulaşan diğer yollar vasıtasıyla sağlanır Erişme kontrollu karayoluna bitişik arazi sahipleri, kiracıları veya kullananların bu yola bitişik olmaları veya başka bir sebepten dolayı arazilerinden bitişik karayoluna giriş, çıkış hakları yoktur.
Şehir geçitleri:
Madde 4 – Erişme kontrollu karayolunun şehir geçişlerinde güzergahının tayini ve karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişiklerinin düzenlenmesi İmar ve İskan Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü ve ilgili belediye başkanlığı tarafından birlikte kararlaştırılır.
Şehir dışında karayolu çevresinde yerleşme:
Madde 5 – Erişme kontrollu karayolunun şehir dışı önemli kısımlarında yerleşme düzenlenmesi İmar ve İskan Bakanlığı ile Bayındırlık Bakanlığınca tanzim edilecek tüzük ve İmar ve İskan Bakanlığınca yapılacek yerleşme planları ile sağlanır.
Tüzüğe ve yerleşme planına aykırı inşaat yapılamaz. Aykırılığı Karayolları Teşkilatınca tespit edilen yapılar genel zabıta nezaretinde Karayolları Teşkilatınca bertaraf edilir.
Kamulaştırma:
Madde 6 – Erişme kontrollu karayolunun yapımı, gelişmesi ve çevresinin korunması ve düzenlenmesi için gereken genişlikte arazi şeridi kamulaştırılır ve bu maksatla yapılan kamulaştırmalarda 6830 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi uygulanmaz.
Tazminat verilmesi:
Madde 7 – Mevcut karayollarında erişme kontrolu tesis edilmesi halinde bitişik arazi sahibinin karayoluna giriş ve çıkışı iptal edildigi ve toplama yolu vasıtasıyle veya her hangi bir şekilde adı geçen karayolunda ulaşımı sağlanmadığı takdirde giriş çıkış hakkının iptalinden dolayı gayrimenkuldeki değer kaybı karşılığı tazminat olarak ödenir.
Tazminat miktarının tayini için gayrimenkulün yasak tatbik edilmeden evvel ve yasak, tatbik edildikten sonraki rayiç değerlerinin farkı tespit edilir.
Yeni yapılan erişme kontrollu karayolu dolayısıyla sınırına bitişik arazi sahiplerinin erişme kontrollu yol yapımında evvelki ulaşım düzeninin bozulması halinde toplama yolu yapılarak veya her hangi bir şekilde ulaşımı sağlanır. Bu mümkün olmadığı takdirde gayrimenkuldeki değer kaybı karşılığı tazminat olarak ödenir.
Erişme kontrollu karayoluna bağlantısı yapılan mücavir gayrimenkul sahipleri ile bu gayrimenkullerle ilgili diğer hak sahiplerinin başkaca tazminat talebetmeye hakları yoktur.
Ticari tesisler kurulması ve faaliyetleri:
Madde 8 – Erişme kontrollu karayolu için ayrılmış veya istimlak edilmiş saha içinde Karayolları Genel Müdürlüğünün müsaadesi ile tesis olunacak tamirhane, benzin istasyonu, lokanta ve motel gibi yol ve yolculukla ilgili olanlar dışında ticaret tesisi kurulması ve işletilmesi her türlü ticaret yapılması ve benzeri faaliyetlerde bulunulması yasaktır.
Yeraltı, yerüstü PTT, elektrik, su ve benzeri tesisat kurulması:
Madde 9 – Yeni yapılan erişme kontrollu karayolu sınırları içinde her türlü PTT, elektrik, su ve benzeri tesisat yerleştirilmesi Karayolları Genel Müdürlüğünün müsaadesine tabidir. Bu gibi tesisat yapılması için ilgililere kanunen tanınmış haklar erişme kontrollu karayolu sınırları içinde geçerli değildir.
Diğer yasak hareketler:
Madde 10 – Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınmaksızın erişme kontrollu karayolu sınırları içinde ve sınırlarında her hangi bir toprak hareketi, inşaat, ve tesisat yapılması yasaktır. Karayolları inşaat ve tesislerine vaki müdahale ve zararlar zabıtaca bertaraf edilir ve bu işler için yapılan masraflar, sebep olandan tahsil edilir.
Duyurma:
Madde 11 – Mevcut veya yeniden yapılan karayolları üzerinde, bu Kanun hükümlerinin ne zaman uygulanacağı ve bu Kanuna göre yasaklamaların ve kısıtlamaların ne olduğu Resmi Gazete ile ilan olunur.
Cezalar:
Madde 12 – Bu Kanunla kısıtlanan, yasaklanan işler ve hareketleri yapan, yaptıranlar ile yola giren hayvan sahipleri yüzyirmimilyon lira idarî para cezasıyla cezalandırılırlar.(1)
(Mülga: 24/4/2003-4854/6 md.)
(Ek: 24/4/2003-4854/5 md.) Bu Kanunda yazılı olan idarî para cezaları o yerin en büyük mülkî amiri tarafından verilir. Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hâllerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. Bu Kanuna göre verilen idarî para cezaları 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Erişme kontrollu karayolları tüzüğü:
Madde 13 – Bu Kanunun uygulanması ile ilgili tüzük, Kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay içinde Bayındırlık, İmar ve İskan, İçişleri ve Ulaştırma Bakanlıklarınca birlikte hazırlanır.
Madde 14 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 15 – Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
___________________
(1) 24/4/2003 tarihli ve 4854 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, birinci fıkrada yer alan "50 TL.sından 1.000 TL.sına kadar hafif para cezası ve 5 günden 30 güne kadar hafif hapis cezasına çarptırılırlar." ibaresi, "yüzyirmimilyon lira idarî para cezasıyla cezalandırılırlar." olarak 6/5/2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.